مثلث مالی – لیلا اکبرپور / بخش اول : طبق آیین نامه نحوه محاسبه و نظارت برتوانگری مالی ، شرکت های بیمه براساس نسبتی که دارند در یکی از ۵ سطوح توانگری که از سوی شورای عالی بیمه تعیین شده است ، قرارمی گیرند .نسبت توانگری برخی از شرکت ها بالای ۱۰۰ وحتی بیش از ۱۰۰۰ درصد هم میرسد و برخی شرکت ها در محدود ۱۰۰ درصد قرار دارند اما هستند شرکت هایی که نسبت توانگری آنها کمتر از ۱۰۰ درصد و در سطح دو توانگری قرار میگیرند.

درمیزگرد تخصصی “بررسی آیین نامه توانگری مالی شرکت های بیمه ” که به صورت زنده در صفحه اینستاگرام پایگاه خبری مثلث مالی برگزار شد ، محمد آسوده مدیرعامل شرکت بیمه اتکایی ایرانیان و معصوم ضمیری مدیرعامل شرکت بیمه پاسارگاد میهمانان میزگرد بودند ، آنها به پرسشی مبنی براینکه ” آیا قرار گرفتن شرکتی درسطح توانگری دو نشانه ناتوانی آن درایفای تعهدات است ؟ و آیا نسبت توانگری بالای شرکت ها ازوضعیت مطلوب آنها خبرمی دهد ؟ پاسخ دادند.

معصوم ضمیری مدیرعامل شرکت بیمه پاسارگاد درپاسخ به این پرسش گفت : وقتی گفته می شود توانگری یک شرکت بیمه از حدی که آیین نامه تعیین کرده ، پایین‌تر است، یعنی مقدمه یک بررسی آغاز شده است. به عبارتی باید بررسی شود علت این پایین‌بودن نسبت توانگری چیست؟ آیا شرکت در بخش بیمه‌گری بیش از ظرفیتش ریسک پذیرفته است؟ یا در بخش مطالباتش با مشکل مواجه شده ؟ درحالی که ریسک ها را پذیرفته ، حق بیمه‌هایش وصول نشده است؟

ضمیری با بیان اینکه شرکت بیمه باید مراقب ریسک مطالبات و ریسک دارایی‌هایش باشد ، گفت : محاسبه توانگری وقتی در هر حدی باشد، چه کم، چه کافی و چه بیش از اندازه ، مقدمه بررسی دوم است تا معلوم شود ، شرکت چه مشکلی دارد و چه اعدادی را تشکیل می‌دهد؟ به‌طور کلی توانگری‌ پایین دلایل متفاوتی دارد .

وی در مورد دسته بندی بیمه مرکزی یاد آورشد : بالاخره نهاد ناظر یک میانگینی را روی مجموعه چهارریسک بیمه گری – بازار -اعتبار و نقدینگی دسته‌بندی کرده است ، اما سوال اینجاست، آیا توانگری شرکت هرچه بیشتر باشد، وضعیت آن خوب است؟ پاسخ درست ، خیر .

مدیرعامل بیمه پاسارگاد با تاکید براینکه نقطه امن توانگری باید تعریف شود، ادامه داد : نقطه‌امن ، نقطه ای سربه‌سر یا مطلوب است، اگر پایین تراز نقطه امن خوب نیست ، بالاتراز آن هم نشانه خیلی خوبی نیست، مثال خیلی ساده برای این وضعیت ، یعنی یک سازمان یا تشکیلاتی با ظرفیت خالی کار می‌کند ، ظرفیت دارد، اما نمی‌تواند از آن استفاده کند.

ضمیری درباره آثار نسبت توانگری بالاتر از حد متعارف گفت : هزینه خدمات دراین دست شرکت ها افزایش می یابد ، به عنوان مثال یک سازمانی برای ارائه ۱۰۰ واحد خدمت ایجاد شده اما با ظرفیت ۵۰ واحد کار می‌کند، این موضوع قیمت تمام‌شده خدماتش را بالا می‌برد و بیانگر آن است که از امکانات سهامداران به درستی استفاده نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه یک شرکت بیمه پویا و رو به رشد باید از توانگری‌اش مراقبت نماید ، تا درنقطه امن بماند و از نقطه خطرناک پایین‌تر نیاید. ادامه داد : این موضوع را می توان مدیریت کرد و اگر مدیریت شود، شرکت می‌تواند مطمئن باشد همواره توانایی‌های لازم را در ایفای تعهداتش خواهد داشت و از جهت استفاده از امکانات سهامداران هم می‌تواند به آن‌ها اطمینان دهد که من از امکانات شما به بهترین وجه استفاده کردم و ظرفیت خالی درشرکت نیست.

مدیرعامل بیمه پاسارگاد یکی از راه‌های ایجاد ظرفیت را افزایش سرمایه عنوان کرد و گفت : شرکت‌های بیمه اگر بخواهند توانگری‌شان را تقویت کنند، ‌یا باید افزایش سرمایه دهند، یا ریسک‌های پذیرفته شده را کم کنند. اگر یک شرکتی در بازار حرفه‌ای و درست کار می‌کند، حتما به دنبال قبولی ریسک‌های بیشتری است ،بنابراین تنها راه پیش رو افزایش سرمایه‌های متناسب با افزایش تولید حق بیمه و قبولی ریسک است.

ضمیری درخصوص نقطه امن شرکت ها یاد آورشد : خود نقطه امن به ترکیب پرتفوی وابستگی دارد، این گونه نیست که بگوییم برای همه شرکت‌ها آن نقطه امن به فرض ۱۸۰ خوب است ، نه، ممکن است آن نقطه برای یک شرکتی ۱۵۰ واحد خوب باشد و برای شرکتی دیگر ۲۰۰ واحد خوب باشد. باید به آن بافت پذیرش ریسکشان توجه کرد. شاید این عدد را هر شرکتی برای خودش بتواند محاسبه کند و بگوید آن نقطه امن من کجاست که هم ظرفیت خالی نداشته باشم و هم در معرض خطر نباشم. این را خود هر شرکتی می‌تواند برای خودش محاسبه کند.

یکی از اساسی‌ترین نقاط ضعف آیین‌نامه همین اشتباه در سطربندی‌ است

محمد آسوده مدیرعامل شرکت بیمه اتکایی ایرانیان درپاسخ به پرسش فوق یعنی “نسبت توانگری زیر ۱۰۰ درصد نشانه چیست ؟ و آیا نسبت توانگری بالای ۱۰۰ و حتی خیلی بیشتراز آن نشانه وضعیت مطلوب شرکت بیمه است؟ ” توضیح داد : یکی از اساسی‌ترین نقاط ضعف این آیین‌نامه همین اشتباه در سطربندی‌ است و گاهی اوقات مشکل درست کرده است . وقتی یک شرکت می‌آید و اعلام می کند دارای رتبه یک توانگری است. منظور از رتبه یک چیست ؟ آیا در آیین نامه توانگری که در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد ، تعیین نسبت توانگری به همین گونه تنظیم شده است ؟

آسوده افزود : درتعریفی که صنعت بیمه ایران در آیین‌نامه‌ توانگری مالی دارد ،  ضریب توانگری، نسبت سرمایه موجود به سرمایه‌ای است که باید یک شرکت داشته باشد تا ریسک‌های فعلی‌اش را پاسخ دهد. به عبارتی از حقوق صاحبان سهام یا همان سرمایه موجود عددی درمی‌آوریم که نسبت توانگری مالی می‌شود .

وی ادامه داد : چنانچه شرکتی ضریب توانگری‌اش ۱۰۰ باشد و آیین‌نامه ما درست باشد، ما باید بگوییم این شرکت نمره‌اش از۲۰ واحد عدد ۱۰ است. یعنی تا الان سرمایه‌ای که دارد، با سرمایه ریسک‌هایی که پذیرفته ، برابر است. اگر فردا می‌خواهد بیمه‌نامه جدید صادر کند، ظرفیت ندارد.

آسوده ادامه داد : این مطلب به این معنا نیست که اگر در بازار ضریب یک شرکت ۱۰۰ است، دیگر نمی‌تواند بیمه‌نامه بنویسد. بلکه به این معناست که ممکن است ما آن ضریب‌هایی که تعیین کردیم یا طبقه‌بندی‌ که انجام داده ایم، درست نمی باشد .

آسوده گفت : با توجه به ضریب‌هایی که برای ریسک ها داریم اگر نسبت توانگری زیر ۹۹ باشد ، وضعیت معیوب و این شرکت ایراد دارد. درحالی که آیین‌نامه‌ باید طوری سطربندی نماید که نظارت‌های مدرن می گوید ؛ منظور این است که برای هر شرکت یک کت و شلواردرمی‌آید. در خود سالونسی ۲ اروپا هم می‌گویند یک شرکت می‌تواند ریسک‌های خودش را بسنجد و برود پیش مقام ناظر و بگوید این ضوابط برای من خوب نیست و درمقابل این ضوابط مناسب است و مقام ناظر هم از او می پذیرد .

مدیرعامل بیمه اتکایی ایرانیان اظهار داشت : الان شرکت‌هایی داریم که با یک قیاس مشترک نمره به آن‌ها می‌دهیم . درحالی که یک شرکت دارای پرتفوی بیمه‌های زندگی ۶۰ درصد است، یک شرکت  دیگر پرتفوی زندگی‌اش ۱۰۰ درصد ، یعنی چگونه همان فرمولی که برای یک شرکت تخصصی بیمه زندگی استفاده می کنیم برای همانشرکت بیمه ای که سهم بالای پرتفوی به بیمه شخص ثالث تعلق دارد ، استفاده کرد ؟

آسوده با بیان اینکه یکی از ایرادهای این روش این است که بین شرکت ها تفاوتی قائل نشده است . شرکت اتکایی ایرانیان ، بیمه گری است که درحوزه اتکایی فعالیت دارد ،اما همین آیین‌نامه‌ای را استفاده می‌کند که برای بیمه‌های مستقیم و بیمه‌های جنرال نوشته شده است . این باعث می‌شود که این عدد و رقم‌های به دست آمده ، عین هم نباشند.

وی با بیان اینکه نمی توانیم همه شرکت ها را مثل هم مقایسه کنیم . ادامه داد : روزهای ابتدایی تدوین آیین نامه توانگری برای بیمه مرکزی نوشتم، به طبقه‌بندی یعنی این‌که بگوییم برخی شرکت ها از یک به بالا هستند در سطح یک توانگری قرار دارند ، درست نیست . یک شرکتی می‌آید و تبلیغ می‌کند و می‌گوید من نمره یک توانگری هستم،در حالی که این نمره یک تازه اول راه است، یعنی صدر، یعنی سرمایه موجود با ریسک‌های موجودش برابر است و این به معنی این است که یک جایی از ضریب دادن‌های ما اشکال دارد.

آسوده یاد آورشد : شرکت‌ها که در این ۱۰ سال کار کرده‌اند و هیچ کدام هم با مشکل مواجه نشده‌اند. یعنی شرکت‌هایی بوده‌اند با ضریب ۷۰ که هنوز تجدید ارزیابی نکرده بوده و با تجدید ارزیابی نسبت توانگری به عدد ۱۲۰ رسیده است . هرچند آیین نامه توانگری برای مقابله با ورشکستگی‌ها به وجود آمده است ، اما چالش مهم این است که بعضی شرکت‌ها با کسری ذخایر مواجه هستند ، البته کم و زیاد این کسری دقیق مشخص نیست و شاید فقط مقام ناظر از عدد واقعی با خبرباشد .

مدیرعامل بیمه اتکایی ایرانیان گفت : همین کسری ذخایرمی تواند یک مقدار آن شاخص توانگری را جابجا نماید .

آسوده درخصوص نسبت توانگری بالاتر از حد متعارف خاطرنشان کرد : نسبت توانگری بالا یعنی شرکت از ظرفیت کامل خود استفاده نمی‌کند، ‌یعنی برای یک شرکتی ظرفیتی ایجاد شده که الان استفاده نمی‌کند ، یعنی نقطه عالی برای توانگری، داشتن یک سپری بیشتر از ظرفیتی که تا حالا ریسک‌هایش را نوشته است .