مثلث مالی : بیش از یک دهه از حذف تعرفه ها دربازاربیمه کشورمان می گذرد ، حاصل این آزاد سازی ، مشاهده نرخ و شرایط غیرحرفه ای درکارنامه صنعت بیمه است . به عبارتی نرخ شکنی وضعیت دشواری برای این صنعت رقم زده است و خطر کمبود نقدینگی درکمین بیمه گران است. آزادسازی موضوع گفت و گوی پایگاه مثلث مالی با حسین کریم خان زند مدیرعامل بیمه نوین شد. زند مشکل اصلی برای تحقق بازار رقابتی را کنترل آن دانست و علت را ، امکان اخلال در بازار از طریق برهم خوردن توازن و نظم آن در فرآیند رقابتی شدن عنوان کرد . این گفت و گو را در ادامه بخوانید :
- رقابت در بازار بدون تعرفه کنونی را چگونه ارزیابی می کنید؟
این یک اصل پذیرفته شده اقتصادی است که رقابتی بودن هر بازاری به بهبود عملکرد و توسعه آن منجر می شود. با شناخت شاخص های رقابت به این واقعیت خواهیم رسید که تقریباً هیچ یک از صنایع تولیدی و خدماتی در کشور دارای فضای رقابتی به معنای عملی و علمی آن نیست.
در خصوص صنعت بیمه هم با در نظر گرفتن متغیر ساختاری “تمرکز” تا چند سال پیش ما کاملاً با بازار انحصاری با یک بنگاه مسلط (دولتی) رو به رو بودیم به نوعی ۵۰ درصد بازار در انحصار یک شرکت بیمه دولتی بود که البته این سهم از بازار، چگونگی نحوه تقسیم آن در بین شرکت ها در حال تغییر است. شاخص تمرکز از ۹۷ درصد در سال ۱۳۸۲ با ورود و نقش آفرینی شرکت های خصوصی در سال ۱۳۹۲ به ۶۶ درصد رسید و این عدد در حال حاضر با شیب بیشتری در حال کاهش است اما همچنان به لحاظ عملکردی ما با بازار انحصاری اما از نوع چند جانبه آن مواجهیم.
مشکل اصلی برای تحقق بازار رقابتی کنترل آن به این دلیل که امکان اخلال در بازار از طریق برهم خوردن توازن و نظم آن در فرآیند رقابتی شدن است، اما با این تفکر مسیر نو‌آوری و راه برای پیشرفت تفکر و عملیاتی نیز مسدود می شود. در کنار این سیستم و شیوه های بنگاه داری در کشور هم به عدم تحقق فضای رقابتی دامن می زند.
در هر حال با افزایش تعداد شرکت های بیمه و تخصصی تر شدن بخشی از فعالیت های آنها و اهمیت پیدا کردن مشتری و رضایت او نسبت به محصول و خدمت به عنوان یک اصل در بازار رقابتی شناخته می شود، به همین دلیل است که امروز رقابت در صنعت بیمه باید بیش آنکه بر سر فروش بیمه نامه باشد، برای کیفیت ارائه خدمات پس از فروش خود تلاش کند. در پی این تغییرات، تسهیل و روان سازی بیشتری در بازار بیمه رخ داده و فرآیند خدمت رسانی شرکت ها هر چه بیشتر به سمت بهبود در ارائه خدمات و رسیدگی سریع به خسارات، ارائه خدمات الکترونیکی، تمرکز بر مدیریت روابط با مشتری، کاهش هزینه های عملیات بیمه گری و اداری با هدف تعدیل نرخ های بیمه و البته طراحی و ارائه محصولات نوین بیمه ای متناسب با نیاز و دغدغه جامعه تغییراتی کرده است. البته باید تأکید کنم تا زمانی که این بازار محدود به فضای داخلی و بدون ارتباط با جامعه جهانی خود باشد، حرف از رقابتی بودن این بازار منطقی نیست و برای رقابتی شدن باید الگویی صحیح در دست داشت، چرا که در نهایت با رعایت نشدن اصول بیمه گری، صنعت بیمه در مواجهه با بازارهای بین المللی آسیب خواهد دید.
- آیا آزادسازی به موقع و درست در صنعت بیمه کشور اجرا شد؟
اعتقاد شخصی من این است که آزادسازی تعرفه ها مستلزم برخورداری از بلوغ است، صنعت بیمه کشور در آن زمان نارس و تحت تأثیر اتفاقاتی و تصمیماتی بود که کاملاً عملکرد آن را تحت تأثیر قرار می داد، به عبارتی این تصمیم و اجرای آن با توجه به سطح بلوغ شرکت های بیمه در آن زمان زود و شتابزده بود. نتیجه آن هم نرخ شکنی شرکت ها و عواقب ناشی از این گونه خودزنی ها توسط برخی از آنها بود که بخشی از صنعت بیمه را با مشکل مواجه کرد.
درست است که هیچ تغییری بدون هزینه و عوارض نیست اما بهتر بود ساز و کارهای مناسبت و کاراتری از جمله زمان بندی بهتر و ابزارهای نظارتی دقیقتری به کار گرفته می شد. اهمیت وظیفه نهاد ناظر در چنین برهههایی بسیار حائز اهمیت است، هم زمان با حذف تعرفه می بایست نظارت مالی و فنی دقیق تری بر عملکرد شرکت ها از حیث توانگری مالی و یا اعمال ضریب مناسبی از حقوق صاحبان سهام در حداکثر تعهدات شرکت بیمه اعمال می شد. به عنوان مثال اخیراً سطح توانگری شرکت های بیمه مورد توجه و نظارت نهاد ناظر قرار گرفته است اما همچنان هم به لحاظ کارایی در این بخش، ابزارهای موجود فاقد اثربخشی لازم است.
این حق شرکت بیمه است که بیمه‌نامه‌های خود را براساس اصل رقابت یعنی نرخ بازار و البته کمیت و کیفیت خدمات، ارائه دهد و بیمه گذار هم باید در این بازار حق انتخاب داشته باشد اما اشاره ام به این نکته است که در چنین وضعیتی آگاهی و بلوغ در شرکت ها باید در سطحی باشد که متوجه باشند تخطی از اصول حرفه ای در نهایت اعتبار و عملکردشان را با بحران رو به رو خواهد کرد و وظیفه نهاد ناظر هم اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه و کنترل هوشمند است.
- آیا در بازار کنونی می توان ریسک ها را به درستی مدیریت کرد؟
بازار هرگز مفهومی ایستا و ثابت نبوده، بازار بیمه همواره متأثر از شاخص ها و مؤلفه های زیادی است و مدیریت ریسک همیشه چالشی جدی برای این صنعت بوده. پس عبارت “بازار کنونی” مسئله ایست که شرکت های بیمه به طور مداوم با آن دست و پنجه نرم می کنند، این بازار می تواند در دوران جنگ، رکود، تحریم، تورم، بحران و … باشد. امروز هم شرکت های بیمه با وضعیتی پیچیده مواجه اند، فشار مضاعف اقتصادی ناشی از تورم و رکود اقتصادی ناشی از تحریم های فزاینده و بحران کرونا!
سئوال شما این است که آیا می توان ریسک های موجود را مدیریت کرد، جواب من این است که بله، می شود، اما این کار راحتی نخواهد بود، همان طور که در دوران جنگ هشت ساله، تحریم های پیشین و وقوع بلایای طبیعی و خسارات عمده ای که در کشور به وجود آمد، شرکت های بیمه وظیفه خود را انجام داده اند، امروز هم با تمام چالش هایی موجود قابلیت مدیریت ریسک در صنعت بیمه وجود دارد. مدیریت صحیح، منطقی و به هنگام ریسک قابل انجام است اما با هوشیاری و داشتن برنامه. شرکت های بیمه امروز علاوه بر شناسایی جنبه های مختلف ریسک می بایست بر مؤلفه های مهمی مانند هزینه های مستقیم و غیرمستقیم، زمان، روابط بین پدیده های ریسک آفرین تمرکز کنند و اصول منطقی را برای تصمیم گیری بهتر در نظر داشته باشند. رفتار هیجانی و اقدام شتابزده کاملاً با چابکی در تحلیل و سرعت عملیاتی متفاوت است، درک این تفاوت به معنای بقا یا خروج از چرخه است.
- نقش شبکه فروش در سلامت بازار بیمه چیست؟
شبکه سازی همواره یکی از استراتژی های مؤثر در کسب و کارها بوده است. نمایندگان شرکت های بیمه هزینه فرصت های این شرکت ها شکل می دهند، یعنی نه تنها بازارهای موجود را حفظ بلکه بازارهای جدیدی را نیز ایجاد می کنند. همیشه از شبکه فروش به عنوان مویرگ های خون رسان در شریان های کالبد این صنعت نام برده شده، جریانی که مستمر و دائمی و بدون وقفه است. به باور بسیاری نوع و نحوه توزیع بخش مهمی از مزیت رقابتی در بازار است، از سوی دیگر نیروی انسانی مهم ترین کارکرد را شرکت ها بر عهده دارند، پس می شود نتیجه گرفت شبکه فروش نقش مهمی در ایجاد مزیت رقابتی در یک شرکت بیمه عهده دار است، هم به لحاظ جایگاهی و عم عملکردی. امروز بخش بزرگی از چالش شرکت های بیمه حفظ و توسعه این قسمت از بدنه سازمان های شان است. نیرویی که بیش از قبل می بایست به دانش بیمه ای و سواد حرفه ای و مهارت اجتماعی مجهز باشد، چرا که عملکرد این بخش بر حیات و سلامت این صنعت اثرگذار است.
- نظر شما درباره “بازار متشکل بیمه ای” چیست؟
از ماهیت و کارکرد این بازار اطلاع دقیقی ندارم.
- لطفاً عملکرد بیمه نوین در نیمه نخست امسال را اعلام نمایید.
آغاز سال ۹۹ برای بیمه نوین هم مانند دیگر بنگاه ها و شرکت ها شروع سخت و نامطمئنی بود. اما من و همکارانم تصمیم گرفتیم که از این وضعیت اقتصادی و بحران ناشی از کرونا عبور کنیم. بخش بزرگی از این چالش در روزهای پایانی سال ۹۸ رقم خورد و سلامت کارکنان، نمایندگان، کارگزاران و همچنین بیمه گذاران از یک سو و انجام تعهدات و ایفای وظایف در قبال بیمه گذاران از سوی دیگر به عنوان دغدغه اصلی در شرکت مورد ارزیابی و تصمیم گیری قرار گرفت.
از آنجایی که شرکت های بیمه از یک زنجیره ارتباطی در ارائه خدمات خود اعم از بیمه گذاران و زیان دیدگان، نمایندگان، شعب و واحدهای ستادی تشکیل شده است، خوشبختانه ما توانستیم با اعمال تغییراتی در شرایط کاری افراد و با اعمال ساعت های دورکاری و تمرکز بر ارائه بخشی از خدمات به شکل غیرحضوری در سراسر کشور، علاوه بر مدیریت سلامت کارکنان و مشتریان خود، تاکنون با کمترین آسیب ناشی از بیماری کرونا، خدمات خود را بدون خدشه و بی وقفه ارائه کنیم.
با اتخاذ این رویکرد در بخش نیروی انسانی و خدمات و همچین بازنگری استراتژی های خود نیز علی رغم تمام چالش های اقتصادی، خوشبختانه شرکت بیمه نوین امروز در وضعیتی پایدار و با ثبات قرار دارد به طوری که در شش ماهه نخست امسال علاوه بر افزایش ۳۶ درصدی در تولید حق بیمه موفق شدیم ۳۴۵ میلیارد تومان سود خالص در بیمه نوین شناسایی کنیم که حاکی از عملکرد قابل قبولی در تولید حق بیمه و بخش سرمایه گذاری شرکت به صورت توامان است.
با این حال یکی از برنامه های اصلی در بیمه نوین، توسعه همگام با رشد است. توسعه محصولات و خدمات شرکت براساس نیازسنجی های صورت گرفته از بازار و مشتریان، که طی چند سال گذشته منجر به ارائه محصولاتی مانند اتوپلاس نوین، فایرپلاس، بیمه نامه جامع مجتمع های مسکونی و شایگان شده است و بازخوردی که از مشتریان خود می گیریم بزرگ ترین راهنمای ما در توسعه محصول و بهبود عملکردمان در شناسایی دغدغه های موجود در بخش خدمات است. خوشبختانه امسال هم چند محصول ارتقا یافته در دست طراحی و اجرا داریم که به زودی یکی از این محصولات در حوزه بیمه های عمر و سرمایه گذاری را به بیمه گذاران عزیز ارائه خواهیم داد.
امروز در بیمه نوین دغدغه، حفظ وضع موجود نیست بلکه براساس روش های کاربردی و سیستماتیک، بهبود تدریجی برای تحقق رشد ثابت و بهبود کیفیت در خدمات به عنوان خط مشی اصلی به کار گرفته می شود و این مهم بدون همراهی تمام ارکان خانواده بیمه نوین اعم از کارکنان، شبکه فروش، سهامداران و بیمه گذاران ما محقق نخواهد شد.
