مثلث مالی – لیلا اکبرپور : طبق ماده ۲ آیین‌نامه شماره ۵۵ مصوبه شورای عالی بیمه که نحوه نظارت بر امور بیمه‌های اتکائی مؤسسات بیمه مستقیم را مشخص کرده است ، حداکثر ظرفیت نگهداری مجاز مؤسسه بیمه از هر بیمه‌نامه یا هر ریسک معادل ۲۰ در صد مجموع سرمایه پرداخت شده، اندوخته‌ها و ذخایر فنی به استثناء ذخیره خسارت معوق است . صدور بیمه‌نامه برای ریسک‌هائی که مبلغ آنها بیش از حد نگهداری مؤسسه بیمه باشد صرفاً در صورتی مجاز است که مؤسسه بیمه برای بخش مازاد آن پوشش اتکائی گرفته باشد.

درمورد ماده ۲ آیین نامه ۵۵ چند سوال مطرح است ، اول اینکه  بیمه مرکزی ایران حداکثر ظرفیت نگهداری را ۲۰ درصد سرمایه و اندوخته ها اعلام کرده است ، آیا تمامی شرکت های بیمه با هرمیزان سرمایه و ذخایر مجاز هستند از سقف ۲۰ درصد استفاده نمایند ؟

آیا ذخایر فنی که جزو بدهی های شرکت بیمه محسوب می شود ، می تواند دراین ظرفیت نگهداری  قرارگیرد؟ 

تجربه سایر کشورها و عرف جهانی به چه صورت است ؟ و مهم تراینکه چرا بیمه مرکزی ایران درگزارش های از این دست از ظرفیت نگهداری خودش دربازار رقمی اعلام نمی کند ؟

مجموعه این ابهامات موجب شد تا نظر کارشناسان حوزه اتکایی کشوررا دراین مورد جویا شویم .

دکتر محسن قره خانی کارشناس بیمه اتکایی در این باره به مثلث مالی گفت : قبل ازهرچیز به این نکته توجه کنید که رقم ۲۰ درصد سرمایه و اندخته ها رقم زیادی است و عرف بازارهای جهانی زیر ۵ درصد است .

او علت زیاد بودن حداکثر۲۰ درصد سرمایه و اندوخته ها را احتمال وقوع خسارات کلی یا Total Lost  اعلام کرد و اینکه دراین صورت شرکت کل سرمایه و ذخایر خود را ازدست می دهد.

قره خانی این نکته را یادآورشد که درشرایط تحریم و محدودیت های اقتصادی ایران و با توجه به فقدان دسترسی به ظرفیت های بین‌المللی شاید ۲۰ % به کمک شرکت های بیمه بیاید ولی به راستی خطرناک است و جا دارد در شرایط نرمال اقتصادی بیمه مرکزی تجدید نظر این موضوع را به شورای عالی بیمه بفرستد.

وی درباره ذخایر فنی که در ماده ۲ آیین نامه ۵۵ آمده است ، توضیح داد : ذخایرفنی نمی تواند دراین ظرفیت قرارگیرد ، زیرا ذخایرفنی بدهی است که شرکت روی آن یکبار ریسک پذیرفته و نمی تواند باردیگر ریسک مجدد بپذیرد .

این کارشناس درباره میزان سرمایه شرکت ها با توجه به آمار زیان انباشته موجود برخی از بیمه ها یادآورشد : دراجرای این آیین نامه سرمایه پرداختی نباید ملاک قرارگیرد ، بلکه باید روی سرمایه موجود با تعریف آیین نامه ۶۹ حساب کرد .

قره خانی باردیگر بر۵درصد حداکثرسرمایه موجود و اندوخته ها درعرف جهانی اشاره کرد و گفت : شاید ریسک های پذیرفته شده مستقل باشند اما دربسیاری از موارد با یکدیگر ارتباط دارند و  محاسبات ظرفیت نگهداری با این اعداد امکان ورشکستگی برخی از شرکت ها را فراهم می کند.

وی با اشاره به اینکه ضروری است مدیران اتکایی یا مدیران ریسک یا مدیران اکچوئری  شرکت های بیمه اشتهای ریسک شرکت را درجدول نگهداری مختص خود شرکت برای هر رشته مجزا ترسیم نمایند و به ضوابط بیمه مرکزی بسنده نکنند .  این مقدار محاسبه شده در آیین نامه ۱/۵۵ ، حداکثر مقدار مجاز است ولی قرار نیست برای همه موارد بیمه از آن استفاده کنیم. وی ادامه داد : جمع ظرفیت نگهداری مجاز ریسک کل صنعت بیمه درسال ۹۸ مبلغ ۶ هزار میلیارد تومان درسال ۹۷ مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان و درسال ۹۶ مبلغ ۴ هزار میلیارد تومان با رشد ۲۰ درصدی است . آیا این میزان ظرفیت ریسک های بزرگ اموال را دارد ؟

قره خانی درپاسخ  پرسش مثلث مالی مبنی براینکه آیا بیمه نامه های جدید اموال با توجه به نرخ تورم و نوسانات دلار و تجدید ارزیابی صادرمی شوند ؟ گفت : اگر این تجدید ارزیابی برای واحدهای مورد بیمه انجام شود که ظرفیت ریسک کشور بسیارکمتراز آن چیزی است که الان بنظرمی رسد .

وی به صراحت گفت : ظرفیت مجاز نگهداری ریسک برای پروژه های عمرانی و صنعتی خصوصا در بخش انرژی  کم است .

از او درمورد نسبت توانگری شرکت ها به ویژه بیمه گران اتکایی مانند امین و ایرانیان پرسیدم و تاثیری که می توانند در پوشش این کسری داشته باشند ، پاسخ داد : فراموش نکنید نسبت توانگری شرکت های بیمه ، نسبت توانگری به ازای کل پرتفوی است اما در ظرفیت مجاز نگهداری ریسک ، حداکثرمجازبه ازای هر ریسک یا بیمه نامه تعیین می شود .

نتیجه گفت و گو با قره خانی که تجربه مدیریت اتکایی بیمه ملت درگذشته را درکارنامه خود دارد ، این بود که کشورمان به شدت نیازمند ظرفیت بیمه گری و  پوشش های اتکایی است .

قره خانی دراین مورد پیشنهاد کرد : خوشبختانه  پیگیری اجرای مصوبه هیات وزیران مبنی برافزایش سرمایه شرکت های بیمه توسط بیمه مرکزی باعث شد تا تقریبا همه شرکت های بیمه در سالیان گذشته افزایش سرمایه دهند و این بخشی از این مشکل را رفع کرده است ولی فرصت بهبود زیادی وجود دارد.

از او درمورد کیفیت مدیریت پرسیدم و پاسخ داد : اشتهای ریسک در هیات مدیره تعیین می شود ، هرچقدر هیات مدیره مجرب تر باشد و قراردادهای اتکایی شرکت فنی  باشد بهره مندی از ظرفیت نگهداری ریسک بهتر خواهد بود .